Về thơ Hai cư

Anh/ chị hiểu như thế nào về “tính tương quan hai hình ảnh” của thơ Hai-cư? Dựa vào đặc tính đó để phân tích bài thơ sau đây của Ba-sô:
Mưa tháng năm
Đứng dầm trong nước
Chân hạc ngắn dần.
(Giáo trình Văn học Châu Á II – Phùng Hoài Ngọc)
Trả lời:
a. Tính tương quan hai hình ảnh của thơ Hai-cư:
- Tính tương quan hai hình ảnh: hình ảnh lớn, trừu tượng (vũ trụ) với hình ảnh nhỏ, cụ thể (đời thường) ghi dấu thời gian và nơi chốn.
- Hai hình ảnh này có mối quan hệ mật thiết với nhau trong bài thơ Hai-cư. Hình ảnh lớn (vũ trụ) thường là cái phông nền cho những hình ảnh nhỏ (đời thường): chẳng hạn con quạ và cây khô trong cái phông nền chiều thu, con ếch và tiếng nước vang trên ao cũ, tiếng ve và hòn đá trầm mặc trong buổi chiều tịch liêu…
- Hình ảnh lớn và hình ảnh nhỏ tương tác với nhau làm sống lại những cảm xúc đã chôn sâu trong ký ức, khơi gợi những cảm giác sâu sắc, tế nhị của nhà thơ về cuộc sống, về đời người.
b. Phân tích bài thơ Hai-cư của Ba-sô:
- Tính tương quan hai hình ảnh:
+ Mưa tháng năm: là hình ảnh lớn, mang tầm vóc vũ trụ, thể hiện cho vòng quay của thời gian: nắng – mưa, ngày – tháng… Tháng năm, trời bắt đầu những cơn mưa đầu tiên sau những tháng ngày khô hạn. Tháng năm mang mưa đến, mang lại cuộc sống sinh sôi nảy nở của các loại thủy tộc.
+ Hạc đứng trong nước tìm cá, chân hạc ngắn dần: là hình ảnh nhỏ, diễn ra một cách cụ thể trước mắt. Mùa hạn ít nước, đồng khô nắng cháy. Sang tháng năm trời mưa, nước trên đồng dâng lên khiến tác giả có cảm giác chân hạc ngắn dần. Đây là cách miêu tả ”mượn a nói b” đầy lý thú. Nước lên cao, tôm cá nhiều, hạc sẽ dễ dàng kiếm ăn hơn.
- Bài thơ chỉ được phác họa bằng một vài sự vật và hiện tượng giản đơn, nhưng thật sống động. Bao trùm lên bài thơ là một âm hưởng vui. Nhà thơ không chỉ vui khi mùa sang, mưa về trên ruộng đồng mà còn vui vì thấy hạc sẽ kiếm được nhiều cá hơn, sẽ có cuộc sống đầy đủ hơn, và nhất là sẽ bớt đi lo âu cực nhọc vì cuộc sống mưu sinh.

ảo

Hà Lan thua, ảo quá

Tạo nên một người cha

Việc đầu tiên khi Chúa trời làm để tạo nên một Người Cha là dựng một cái khung thật cao. Thiên thần thấy thế liền hỏi:
- Nếu Người đã tạo ra những đứa trẻ thấp như vậy thì tại sao lại để cho người cha cao đến thế? Như vậy ông ấy sẽ phải quỳ xuống để chơi bắn bi với những đứa con của mình, phải cúi xuống để bế chúng vào giường, thậm chí khi hôn con mình cũng phải khom lưng. Thật bất tiện!
Chúa trời chỉ cười và nói :
- Đúng như vậy! Nhưng nếu ta tạo ra Người Cha với kích thước chỉ như một đứa trẻ thì lấy ai để lũ trẻ ngước nhìn ngưỡng mộ đây?
Chúa trời bắt đầu tạo đến bàn tay của người cha, một đôi bàn tay to khoẻ và thô ráp. Thiên thần lại lắc đầu và hỏi :
- Những đôi bàn tay to thường rất vụng về. Họ sẽ khó mà thay tã lót hay cởi những chiếc cúc áo nhỏ xíu, hoặc bện những bím tóc nhỏ xinh cho bọn trẻ.
- Ta biết chứ. Nhưng đôi bàn tay này vừa đủ to để nhấc bổng bọn trẻ lên mỗi khi chúng vấp ngã, lại vừa đủ nhỏ để ôm lấy khuôn mặt bé con và dỗ dành.
Và Chúa lại nặn tiếp một bờ vai rộng và cái bụng thắt lại, thon nhỏ, và đôi chân dài nghều. Thiên thần vội nhắc nhở :
- Người không nhận thấy là mình vừa tạo ra một Người Cha có cái eo quá nhỏ sao? Làm sao ông ta có thể kéo con mình vào lòng như những bà mẹ được?
- Người mẹ sẽ kéo lũ trẻ vào lòng để ôm lấy chúng. Còn Người Cha lại cần đôi chân dẻo dai và bờ vai khoẻ mạnh để giữ xe thăng bằng cho những đứa con tập lái hoặc ẵm chúng về nhà mỗi khi chúng ngủ gật trên vai.
Khi Chúa đang chuẩn bị hoàn thành nốt bàn chân cho Người Cha thì Thiên thần không kìm lòng được, hét lên :
- Thật không công bằng. Người thật sự nghĩ rằng với bàn chân to như thế người cha sẽ chịu ra khỏi giường vào mỗi sáng tinh mơ khi thấy con mình khóc hay sao ? Ông ta sẽ đủ kiên nhẫn để theo từng bước nhỏ xíu của đám trẻ khi chúng
lẫm chẫm tập đi.
Một lần nữa, Chúa trời chỉ mỉm cười và nói :
- Rồi ngươi sẽ thấy. Các cô bé sẽ nhảy những bước nhảy đầu tiên trên đôi chân đó, còn các cậu bé sẽ được học cách đá những quả bóng đầu tiên.
Cứ như thế, Chúa trời miệt mài tạo ra một người cha ít nói nhưng giọng nói mạnh mẽ, đầy uy lực; một đôi mắt có thể nhìn thấu mọi thứ nhưng lúc nào cũng bình tĩnh và khoan dung. Cuối cùng, Chúa trời thêm vào trái tim Người Cha những giọt nước mắt. Thiên thần ngạc nhiên :
- Có lẽ Người nhầm lẫn chăng ? Tại sao nước mắt Người Cha lại ở trong trái tim?
Chúa trời gật đầu :
- Đó không phải là nước mắt của Người Cha, đó là nước mắt của bọn trẻ, những đứa con của ông ấy! Người Cha giữ những giọt nước mắt ấy trong tim để giữ mình đứng vững, làm chỗ dựa cho lũ trẻ trong mọi cơn sóng gió!

Hạnh phúc ở đâu?

Ngày xưa có 1 bầy yêu tinh tập hợp lại với nhau để lên kế hoạch làm hại con người.
Một con yêu tinh lên tiếng :"chúng ta nên giấu cái gì quý giá nhất của con người.
Nhưng mà cái đó là cái gì ?"
Một con yêu tinh khác lên tiếng:"chúng ta nên giấu hạnh phúc của con người, không có nó ngày đêm con người sẽ khổ sở.
Nhưng vấn đề là chúng ta nên giấu nó ở đâu ?"
Một con yêu tinh lên tiếng:"chúng ta nên quẳng hạnh phúc của con người lên 1 đìỉnh núi cao nhất thế giới"
Con yêu tinh khác phản đối:"con người rất khỏe mạnh, chuyện trèo lên đỉnh núi đối với họ không có gì khó khăn:
"Vậy thì chúng ta sẽ đem hạnh phúc ném xuống đáy biển sâu"
"Không được, con người rất tò mò, họ sẽ chế tạo ra những con tàu hiện đại để có thể đi xuống dưới đáy biển. Rồi tất cả sẽ biết"
Một con yêu tinh khác lên ý kiến:"hay là chúng ta giấu hạnh phúc ở một hành tinh khác"
Con yêu tinh già lên tiếng phản đối:"không được,con người rất thông minh, càng ngày họ càng thám hiểm ra nhiều hành tinh khác đấy thôi"

Suy nghĩ một hồi lâu, một con yêu tinh già lụ khụ lên tiếng:"Tôi biết phải giấu hạnh phúc ở đâu rồi,hãy giấu nó ở chính bên trong con người. Đa số con người đi tìm hạnh phúc ở khắp chốn, khắp nơi và bao giờ họ cũng thấy người khác hạnh phúc hơn mình. Bản thân họ thì chẳng bao giờ quan tâm. Giấu nó ở đó thì con người sẽ không bao giờ tìm thấy"
Vậy là bầy yêu tinh quyết định giấu hạnh phúc của con người ở chính bên trong con người.

Kể từ đó, rất nhiều người mải miết tìm kiếm hạnh phúc mà không biết rằng nó được giấu ở chính bên trong con người họ. Họ dần đánh mất những thứ giản đơn. Hãy luôn trân trọng nhưng gì bạn có nhé ♥

Một số vấn đề khi làm văn nghị luận xã hội

KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Cấu trúc:

+ Một bài văn nghị luận xã hội thường bao gồm 3 phần

- Giải thích khái niệm xã hội

- Bàn luận về vấn đề đặt ra.

- Liên hệ bản thân.

+ Cấu trúc này thay đổi linh hoạt tuỳ theo từng đề bài cụ thể.

2. Lưu ý

+ Bài văn nghị luận xã hội không khó tìm ý nhưng vấn đề của các em là thường thiêú hiểu biết đời sống nên dễ bị động và lúng túng.

+ Sức mạnh của nghị luận xã hội nằm ở dẫn chứng sinh động, cụ thể được đưa ra nhuần nhuyễn, phù hợp với luận cứ => Cần thường xuyên cập nhật thông tin.

+ Vấn đề nghị luận xã hội có tính chất mềm dẻo, cho học sinh nhiều khả năng sáng tạo => không có một dàn bài chi tiết duy nhất đúng cho một đề văn.

3. Một số đề và đáp án gợi ý

Đề 1: Có ý kiến cho rằng: Phải vào đại học mới có tương lai. Suy nghĩ của anh chị về vấn đề này.

+ Tầm quan trọng của bậc học đại học

- Đối với đất nước, xã hội

- Đối với cá nhân.

- Vào đại học là có tương lai: Đại học là con đường lí tưởng dẫn đến thành công.

+ Đại học không phải là con đường duy nhất đưa đến thành công.

- Lí luận.

- Dẫn chứng.

+ Liên hệ:

Là học sinh đang đứng trước những kì thi căng thẳng em xác đinh thái độ, tâm lí và hành động như thế nào?

Đề 2: Văn hào Nga Léptơnxtôi nói: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường, không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định mà không có phương hướng thì không có cuộc sống”.

Phát biểu suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề này.

+ Giải thích:

- Lí tưởng là gì?

- Phân biệt lí tưởng với một số khái niệm dễ gây nhầm lẫn (tham vọng và dục vọng).

- Mối quan hệ giữa lí tưởng của cá nhân và lí tưởng của loài người.

+ Bình luận:

- Lí tưởng là kim chỉ nam cho hành động.

- Có lí tưởng thôi chưa đủ, cần hành động để biến lí tưởng thành hiện thực.

+ Liên hệ:

- Lí tưởng của bản thân là gì?

- Thực hiện lí tưởng ấy như thế nào?

Đề 3: Suy nghĩ về hiện tượng nghiện Karaoke và Internet trong một bộ phận giới trẻ hiện nay.

+ Giải thích:

- Nghiện

- Karaoke

- Internet

+ Vai trò, ý nghĩa của Karaoke và Internet đối với đời sống của con người, nhất là của giới trẻ.

- Bối cảnh xã hội: kỉ nguyên của công nghệ.

- Vai trò của Karaoke: giải toả căng thẳng, lien kết bạn bè.

- Ý nghĩa của Internet: pho tri thức đồ sộ, bách khoa toàn thư về mọi lĩnh vực; công cụ và phương pháp học tập hữu hiệu; cung cấp những tiện ích giảm thiêủ thời gian cho con người (mua sắm, kết nối); giải trí…

+ Thực trạng nghiện Karaoke và Internet ở một bộ phận giới trẻ.

+ Tác hại của việc nghiện Karaoke và Internet:

- “Đánh cắp” thời gian của chính mình.

- Ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển nhân cách và tâm hồn.

+ Phương hướng khắc phục.

+ Liên hệ bản thân.

Đề 4: AIDS và thanh niên.

+ AIDS là gì?

+ Thực trạng căn bệnh:

- Thế giới

- Việt Nam

- Nguyên nhân

+ Giải pháp.

+ Liên hệ: làm gì để tuyên truyền, góp sức ngăn chặn đại dịch này?

Đề 5: An toàn giao thông

+ Vai trò của giao thông và an toàn giao thông.

+ Thực trạng an toàn giao thông nước ta.

+ Hậu quả do mất an toàn giao thông gây ra.

+ Nguyên nhân của tình trang mất an toàn giao thông.

- Hiểu biết, ý thức kém

- Cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn.

- Tha hoá của một số cán bộ thực thi quản lí an toàn giao thông.

+ Giải pháp:

+ Liên hệ với tư cách là một người tham gia giao thông hang ngày.

Đề 6: Ô nhiễm môi trường

+ Khái niệm môi trường.

+ Vai trò của môi trường đối với đời sống con người.

+ Thực trạng:

- Thế giới

- Việt Nam

+ Hậu quả:

- Cản trở sự phát triển kinh tế

- Gây ra những căn bệnh hiểm nghèo, đe doạ nghiêm trọng đời sống con người.

Đề 7: Bình luận câu tục ngữ: “Uống nước nhớ nguồn”

+ Giải thích:

- Từ “nguồn”

- Cả câu.

+ Bình luận:

- Tại sao uống nước phải nhớ nguồn (đưa ra các phản đề để khẳng định tính tất yếu của “nhớ nguồn”)

- Biểu hiện của nhớ nguồn

+ Liên hệ bản thân.

CỦNG CỐ KIẾN THỨC

Một số đề tham khảo

Đế 1: Bình luận quan niệm: “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”.

Đề 2: Suy nghĩ của anh chị về câu nói của Mác: “Hạnh phúc là đấu tranh”.

Đề 3: Bình luận về vai trò của tự học.

Đề 4: Là người học trong thời đại công nghệ thông tin, anh (chị) có suy nghĩ gì về việc sử dụng trình chiếu trên lớp hiện nay.

Đề 5: Việc chán học văn của nhiều học sinh hiện nay.

Đề 6: Suy nghĩ về hiện tượng nghiện chơi game của một số không nhỏ các bạn trẻ hiện nay.

Đề 7: Bình luận:

“Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên”

Đề 8: Suy nghĩ về bệnh thành tích trong giáo dục.

Đề 9: Bình luận về những cải cách giáo dục mà bộ đang tiến hành hiện nay

Người mẹ điên

Truyện của Vương Hằng Tích - Trung quốc)
Dịch giả: Trang Hạ

Hai mươi ba năm trước, có một người con gái trẻ lang thang qua làng tôi, đầu bù tóc rối, gặp ai cũng cười cười, cũng chả ngại ngần ngồi tè trước mặt mọi người.Vì vậy, đàn bà trong làng đi qua cô gái thường nhổ nước bọt, có bà còn chạy lên trước dậm chân, đuổi "Cút cho xa!". Thế nhưng cô gái không bỏ đi, vẫn cứ cười ngây dại quanh quẩn trong làng.
Hồi đó, cha tôi đã 35 tuổi. Cha làm việc ở bãi khai thác đá bị máy chém cụt tay trái, nhà lại quá nghèo, mãi không cưới được vợ.
Bà nội thấy con điên có sắc vóc, thì động lòng, quyết định mang cô ta về nhà cho cha tôi, làm vợ, chờ bao giờ cô ta đẻ cho nhà tôi "đứa nối dõi" sẽ đuổi đi liền.
Cha tôi dù trong lòng bất nhẫn, nhưng nhìn cảnh nhà, cắn răng đành chấp nhận. Thế là kết quả, cha tôi không phải mất đồng xu nào, nghiễm nhiên thành chú rể.
Khi mẹ sinh tôi, bà nội ẵm cháu, hóp cái miệng chẳng còn mấy cái răng vui sướng nói: "Cái con mẹ điên này, mà lại sinh cho bà cái đứa chống gậy rồi!". Có điều sinh tôi ra, bà nội ẵm mất tôi, không bao giờ cho mẹ đến gần con.
Mẹ chỉ muốn ôm tôi, bao nhiêu lần đứng trước mặt bà nội dùng hết sức gào lên: "Đưa, đưa tôi..." bà nội mặc kệ. Tôi còn trứng nước như thế, như khối thịt non, biết đâu mẹ lỡ tay vứt tôi đi đâu thì sao? Dù sao, mẹ cũng chỉ là con điên.
Cứ mỗi khi mẹ khẩn cầu được bế tôi, bà nội lại trợn mắt lên chửi: "Mày đừng có hòng bế con, tao còn lâu mới đưa cho mày. Tao mà phát hiện mày bế nó, tao đánh mày chết. Có đánh chưa chết thì tao cũng sẽ đuổi mày cút!".
Bà nội nói với vẻ kiên quyết và chắc chắn. Mẹ hiểu ra, mặt mẹ sợ hãi khủng khiếp, mỗi lần chỉ dám đứng ở xa xa ngó tôi. Cho dù vú mẹ sữa căng đầy cứng, nhưng tôi không được một ngụm sữa mẹ nào, bà nội đút từng thìa từng thìa nuôi cho tôi lớn. Bà nói, trong sữa mẹ có "bệnh thần kinh", nếu lây sang tôi thì phiền lắm.
Hồi đó nhà tôi vẫn đang giãy giụa giữa vũng bùn lầy của nghèo đói. Đặc biệt là sau khi có thêm mẹ và tôi, nhà vẫn thường phải treo niêu. Bà nội quyết định đuổi mẹ, vì mẹ không những chỉ ngồi nhà ăn hại cơm nhà, còn thỉnh thoảng làm thành tiếng thị phi.
Một ngày, bà nội nấu một nồi cơm to, tự tay xúc đầy một bát cơm đưa cho mẹ, bảo: "Con dâu, nhà ta bây giờ nghèo lắm rồi, mẹ có lỗi với cô. Cô ăn hết bát cơm này đi, rồi đi tìm nhà nào giàu có hơn một tí mà ở, sau này cấm không được quay lại đây nữa, nghe chửa?".
Mẹ tôi vừa và một miếng cơm to vào mồm, nghe bà nội tôi hạ "lệnh tiễn khách" liền tỏ ra kinh ngạc, ngụm cơm đờ ra lã tã miệng. Mẹ nhìn tôi đang nằm trong lòng bà, lắp bắp kêu ai oán: "Đừng... đừng...".
Bà nội sắt mặt lại, lấy tác phong uy nghiêm của bậc gia trưởng nghiêm giọng hét: "Con dâu điên mày ngang bướng cái gì, bướng thì chả có quả tốt lành gì đâu. Mày vốn lang thang khắp nơi, tao bao dung mày hai năm rồi, mày còn đòi cái gì nữa? Ăn hết bát đấy rồi đi đi, nghe thấy chưa hả?".
Nói đoạn bà nội lôi sau cửa ra cái xẻng, đập thật mạnh xuống nền đất như Dư Thái Quân nắm gậy đầu rồng, "phầm!" một tiếng. Mẹ sợ chết giấc, khiếp nhược lén nhìn bà nội, lại chậm rãi cúi đầu nhìn xuống bát cơm trước mặt, có nước mắt rưới trên những hạt cơm trắng nhệch.
Dưới cái nhìn giám sát, mẹ chợt có một cử động kỳ quặc, mẹ chia cơm trong bát một phần lớn sang cái bát không khác, rồi nhìn bà một cách đáng thương hại.
Bà nội ngồi thẫn thờ, hoá ra, mẹ muốn nói với bà rằng, mỗi bữa mẹ sẽ chỉ ăn nửa bát, chỉ mong bà đừng đuổi mẹ đi. Bà nội trong lòng như bị ai vò cho mấy nắm, bà nội cũng là đàn bà, sự cứng rắn của bà cũng chỉ là vỏ ngoài.
Bà nội quay đầu đi, nuốt những giọt nước mắt nóng đi, rồi quay lại sắt mặt nói: "Ăn mau ăn mau, ăn xong còn đi. Ở nhà này cô cũng chết đói thôi!". Mẹ tôi dường như tuyệt vọng, đến ngay cả nửa bát cơm con cũng không ăn, thập thễnh bước ra khỏi cửa, nhưng mẹ đứng ở bậc cửa rất lâu không bước ra.
Bà nội dằn lòng đuổi: "Cô đi, cô đi, đừng có quay đầu lại. Dưới gầm trời này còn nhiều nhà người ta giàu!". Mẹ tôi quay lại, đưa một tay ra phía lòng bà, thì ra, mẹ muốn được ôm tôi một tí.
Bà nội lưỡng lự một lúc, rồi đưa tôi trong bọc tã lót cho mẹ. Lần đầu tiên mẹ được ẵm tôi vào lòng, môi nhắp nhắp cười, cười hạnh phúc rạng rỡ. Còn bà nội như gặp quân thù, hai tay đỡ sẵn dưới thân tôi, chỉ sợ mẹ lên cơn điên, quăng tôi đi như quăng rác. Mẹ ôm tôi chưa được ba phút, bà nội không đợi được giằng tôi trở lại, rồi vào nhà cài chặt then cửa.
Khi tôi bắt đầu lờ mờ hiểu biết một chút, tôi mới phát hiện, ngoài tôi ra, bọn trẻ chơi cùng tôi đều có mẹ. Tôi tìm cha đòi, tìm bà đòi, họ đều nói, mẹ tôi chết rồi. Nhưng bọn bạn cùng làng đều bảo tôi: "Mẹ mày là một con điên, bị bà mày đuổi đi rồi".
Tôi tìm bà nội vòi vĩnh, đòi bà phải trả mẹ lại, còn chửi bà là đồ "bà lang sói", thậm chí hất tung mọi cơm rau bà bưng cho tôi. Ngày đó, tôi làm gì biết "điên" nghĩa là cái gì đâu, tôi chỉ cảm thấy nhớ mẹ tôi vô cùng, mẹ trông như thế nào nhỉ? mẹ còn sống không?
Không ngờ, năm tôi sáu tuổi, mẹ tôi trở về sau 5 năm lang thang.
Hôm đó, mấy đứa nhóc bạn tôi chạy như bay tới báo: "Thụ, mau đi xem, mẹ mày về rồi kìa, mẹ bị điên của mày về rồi!" Tôi mừng quá đít nhổng nhổng, co giò chạy vội ra ngoài, bà nội và cha cũng chạy theo tôi.
Đây là lần đầu tiên tôi nhìn thấy mẹ, kể từ khi biết nhớ. Người đàn bà đó vẫn áo quần rách nát, tóc tai còn những vụn cỏ khô vàng khè, có trời mới biết là do ngủ đêm trong đống cỏ nào.
Mẹ không dám bước vào cửa, nhưng mặt hướng về phía nhà tôi, ngồi trên một hòn đá cạnh ruộng lúa trước làng, trong tay còn cầm một quả bóng bay bẩn thỉu.
Khi tôi và lũ trẻ đứng trước mặt mẹ, mẹ cuống cuồng nhìn trong đám tôi tìm con trai mẹ. Cuối cùng mẹ dán chặt mắt vào tôi, nhìn tôi chòng chọc, nhếch mép bảo: "Thụ... bóng... bóng...".
Mẹ đứng lên, liên tục giơ lên quả bóng bay trong tay, dúi vào tôi với vẻ lấy lòng. Tôi thì liên tục lùi lại. Tôi thất vọng ghê gớm, không ngờ người mẹ ngày đêm tôi nhớ thương lại là cái hình người này.
Một thằng cu đứng cạnh tôi kêu to: "Thụ, bây giờ mày biết con điên là thế nào chưa? Là mẹ mày như thế này đấy!".
Tôi tức tối đáp lại nó: "Nó là mẹ mày ấy! Mẹ mày mới là con điên ấy, mẹ mày mới là thế này!" Tôi quay đầu chạy trốn. Người mẹ bị điên này tôi không thèm. Bà nội và bố thì lại đưa mẹ về nhà.
Năm đó, bà nội đuổi mẹ đi rồi, lương tâm bà bị chất vấn dày vò, bà càng ngày càng già, trái tim bà cũng không còn sắt thép được nữa, nên bà chủ động đưa mẹ về, còn tôi lại bực bội, bởi mẹ đã làm tôi mất thể diện.
Tôi không bao giờ tươi tỉnh với mẹ, chưa bao giờ chủ động nói với mẹ, càng không bao giờ gọi "Mẹ!", khi phải trao đổi với mẹ, tôi gào là chủ yếu, mẹ không bao giờ dám hé miệng.
Nhà không thể nuôi không mẹ mãi, bà nội quyết định huấn luyện cho mẹ làm việc vặt. Khi đi làm đồng, bà nội dắt mẹ đi "quan sát học hỏi", bà bảo mẹ không nghe lời sẽ bị đánh đòn.
Sau một thời gian, bà nội nghĩ mẹ đã được dạy dỗ tương đối rồi, liền để mẹ tự đi cắt cỏ lợn. Ai ngờ mẹ chỉ cắt nửa tiếng đã xong cả hai bồ "cỏ lợn".
Bà nội vừa nhìn đã tá hỏa sợ hãi, cỏ mẹ cắt là lúa giống vừa làm đòng trỗ bông trong ruộng nhà người ta. Bà nội vừa sợ vừa giận phát cuồng chửi rủa: "Con mẹ điên lúa và cỏ mà không phân biệt được..."
Bà nội còn đang chưa biết nên xoay xở ra sao, thì nhà có ruộng bị cắt lúa tìm tới, mắng bà cố ý dạy con dâu làm càn. Bà nội tôi lửa giận bốc phừng phừng, trước mặt người ta lấy gậy đánh vào eo lưng con dâu, chửi: "Đánh chết con điên này, mày cút ngay đi cho bà..."
Mẹ tuy điên, nhưng vẫn biết đau, mẹ nhảy nhỏm lên chạy trốn đầu gậy, miệng phát ra những tiếng lắp bắp sợ hãi: "Đừng... đừng...". Sau rồi, nhà người ta cũng cảm thấy chướng mắt, chủ động bảo: "Thôi, chúng tôi cũng chẳng bắt đền nữa. Sau này giữ cô ta chặt một tí là được...".
Sau khi cơn sóng gió qua, mẹ oại người dưới đất thút thít khóc. Tôi khinh bỉ bảo: "Cỏ với lúa mà cũng chả phân biệt được, mày đúng là lợn!" Lời vừa dứt, gáy tôi bị một cái tát lật, là bà. Bà trừng mắt bảo tôi: "Thằng ngu kia, mày nói cái gì đấy? Mày còn thế này nữa? Đấy là mẹ mày đấy!" Tôi vùng vằng bĩu môi: "Cháu không có loại mẹ điên khùng thế này!".
"A, mày càng ngày càng láo. Xem bà có đánh mày không!". Bà nội lại giơ tay lên, lúc này chỉ thấy mẹ như cái lò xo bật từ dưới đất lên, che giữa bà nội và tôi, mẹ chỉ tay vào đầu mẹ, kêu thảng thốt: "Đánh tôi, đánh tôi!".
Tôi hiểu rồi, mẹ bảo bà nội đánh mẹ, đừng đánh tôi. Cánh tay bà trên không trung thõng xuống, miệng lẩm bẩm: "Con mẹ điên này, trong lòng nó cũng biết thương con đây!".
Tôi vào lớp một, cha được một hộ chuyên nuôi cá làng bên mời đi canh hồ cá, mỗi tháng lương 50 tệ. Mẹ vẫn đi làm ruộng dưới sự chỉ bảo của bà, chủ yếu là đi cắt cỏ lợn, mẹ cũng không còn gây ra vụ rầy rà nào lớn nữa.
Nhớ một ngày mùa đông đói rét năm tôi học lớp ba, trời đột ngột đổ mưa, bà nội sai mẹ mang ô cho tôi. Có lẽ trên đường đến trường tôi mẹ đã ngã ì oạch mấy lần, toàn thân trông như con khỉ lấm bùn, mẹ đứng ở ngoài cửa sổ lớp học nhìn tôi cười ngớ ngẩn, miệng còn gọi tôi: "Thụ... ô...".
Có mấy đứa bạn tôi cười khúc khích, tôi như ngồi trên bàn chông, oán hận mẹ khủng khiếp, hận mẹ không biết điều, hận mẹ làm tôi xấu hổ, càng hận thằng Hỷ cầm đầu trêu chọc.
Trong lúc nó còn đang khoa trương bắt chước mẹ, tôi chộp cái hộp bút trước mặt, đập thật mạnh cho nó một phát, nhưng bị thằng Hỷ tránh được. Nó xông tới bóp cổ tôi, chúng tôi giằng co đánh nhau.
Tôi nhỏ con, vốn không phải là đối thủ của nó, bị nó dễ dàng đè xuống đất. Lúc này, chỉ nghe một tiếng "vút" kéo dài từ bên ngoài lớp học, mẹ giống như một đại hiệp "bay" ào vào, một tay tóm cổ thằng Hỷ, đẩy ra tận ngoài cửa lớp.
Ai cũng bảo người điên rất khỏe, thật sự đúng là như vậy. Mẹ dùng hai tay nhấc bổng thằng bắt nạt tôi lên trên không trung, nó kinh sợ kêu khóc gọi bố mẹ, một chân béo ị khua khoắng đạp loạn xạ trên không trung. Mẹ không thèm để ý, vứt nó vào ao nước cạnh cổng trường, rồi mặt thản nhiên, mẹ đi ra.
Mẹ vì tôi gây ra đại họa, mẹ lại làm như không có việc gì xảy ra. Trước mặt tôi, mẹ lại có vẻ khiếp nhược, nhìn tôi vẻ muốn lấy lòng. Tôi hiểu ra đây là tình yêu của mẹ, dù đầu óc mẹ không tỉnh táo, thì tình yêu của mẹ vẫn tỉnh táo, vì con trai của mẹ bị người ta bắt nạt.
Lúc đó tôi không kìm được kêu lên: "Mẹ!" đây là tiếng gọi đầu tiên kể từ khi tôi biết nói. Mẹ sững sờ cả người, nhìn tôi rất lâu, rồi y hệt như một đứa trẻ con, mặt mẹ đỏ hồng lên, cười ngớ ngẩn. Hôm đó, lần đầu tiên hai mẹ con tôi cùng che một cái ô về nhà.
Tôi kể sự tình cho bà nội nghe, bà nội sợ rụng rời ngã ngồi lên ghế, vội vã nhờ người đi gọi cha về. Cha vừa bước vào nhà, một đám người tráng niên vạm vỡ tay dao tay thước xông vào nhà tôi, không cần hỏi han trắng đen gì, trước tiên đập phá mọi bát đũa vò hũ trong nhà nát như tương, trong nhà như vừa có động đất cấp chín.
Đây là những người do nhà thằng Hỷ nhờ tới, bố thằng Hỷ hung hãn chỉ vào cha tôi nói: "Con trai tao sợ quá đã phát điên rồi, hiện đang nằm nhà thương. Nhà mày mà không mang 1000 tệ trả tiền thuốc thang, mẹ mày tao cho một mồi lửa đốt tan cái nhà mày ra".
Một nghìn tệ? Cha đi làm một tháng chỉ 50 tệ! Nhìn những người sát khí đằng đằng nhà thằng Hỷ, cha tôi mắt đỏ lên dần, cha nhìn mẹ với ánh mắt cực kỳ khủng khiếp, một tay nhanh như cắt dỡ thắt lưng da, đánh tới tấp khắp đầu mặt mẹ.
Một trận lại một trận, mẹ chỉ còn như một con chuột khiếp hãi run rẩy, lại như một con thú săn đã bị dồn vào đường chết, nhảy lên hãi hùng, chạy trốn, cả đời tôi không thể quên tiếng thắt lưng da vụt lạnh lùng lên thân mẹ và những tiếng thê thiết mẹ kêu.
Sau đó phải trưởng đồn cảnh sát đến ngăn bàn tay bạo lực của cha. Kết quả hoà giải của đồn cảnh sát là: Cả hai bên đều có tổn thất, cả hai không nợ nần gì nhau cả. Ai còn gây sự sẽ bắt luôn người đó.
Đám người đi rồi, cha tôi nhìn khắp nhà mảnh vỡ nồi niêu bát đũa tan tành, lại nhìn mẹ tôi vết roi đầy mình, cha tôi bất ngờ ôm mẹ tôi vào lòng khóc thảm thiết. "Mẹ điên ơi, không phải là tôi muốn đánh mẹ, mà nếu như tôi không đánh thì việc này không thể dàn xếp nổi, nhà mình làm gì có tiền mà đền cho người. Bởi nghèo khổ quá mà thành họa đấy thôi!".
Cha lại nhìn tôi nói: "Thụ, con phải cố mà học lên đại học. Không thì, nhà ta cứ bị người khác bắt nạt suốt đời, nhé!". Tôi gật đầu, tôi hiểu.
Mùa hè năm 2000, tôi thi đỗ vào trung học với kết quả xuất sắc. Bà nội tôi vì làm việc cực nhọc cả đời mà mất trước đó, gia cảnh ngày càng khó khăn hơn. Cục Dân Chính khu tự trị Ân Thi (Hồ Bắc) xếp nhà tôi thuộc diện đặc biệt nghèo đói, mỗi tháng trợ cấp 40 tệ. Trường tôi học cũng giảm bớt học phí cho tôi, nhờ thế tôi mới có thể học tiếp.
Vì học nội trú, bài vở nhiều, tôi rất ít khi về nhà. Cha tôi vẫn đi làm thuê 50 tệ một tháng, gánh tiếp tế cho tôi đặt lên vai mẹ, không ai thay thế được. Mỗi lần bà thím nhà bên giúp nấu xong thức ăn, đưa cho mẹ mang đi.
Hai mươi ki lô mét đường núi ngoằn ngoèo ruột dê làm khổ mẹ phải tốn sức ghi nhớ đường đi, gió tuyết cũng vẫn đi. Và thật là kỳ tích, hễ bất cứ việc gì làm vì con trai, mẹ đều không điên tí nào. Ngoài tình yêu mẫu tử ra, tôi không còn cách giải thích nào khác. Y học cũng nên giải thích khám phá hiện tượng này.


27/4/2003, lại là một Chủ nhật, mẹ lại đến, không chỉ mang đồ ăn cho tôi, mẹ còn mang đến hơn chục quả đào dại. Tôi cầm một quả, cắn một miếng, cười hỏi mẹ: "Ngọt quá, ở đâu ra?" Mẹ nói: "Tôi... tôi hái..." không ngờ mẹ tôi cũng biết hái cả đào dại, tôi chân thành khen mẹ: "Mẹ, mẹ càng ngày càng tài giỏi!". Mẹ cười hì hì.
Trước lúc mẹ về, tôi theo thói quen dặn dò mẹ phải cẩn thận an toàn, mẹ ờ ờ trả lời. Tiễn mẹ xong, tôi lại bận rộn ôn tập trước kỳ thi cuối cùng của thời phổ thông.
Ngày hôm sau, khi đang ở trên lớp, bà thím vội vã chạy đến trường, nhờ thầy giáo gọi tôi ra ngoài cửa. Thím hỏi tôi, mẹ tôi có đến đưa tiếp tế đồ ăn không? Tôi nói đưa rồi, hôm qua mẹ về rồi. Thím nói: "Không, mẹ mày đến giờ vẫn chưa về nhà!" Tim tôi thót lên một cái, mẹ tôi chắc không đi lạc đường? Chặng đường này mẹ đã đi ba năm rồi, có lẽ không thể lạc được.
Thím hỏi: "Mẹ mày có nói gì không?" Tôi bảo không, mẹ chỉ cho cháu chục quả đào tươi. Thím đập hai tay:" Thôi chết rồi, hỏng rồi, có lẽ vì mấy quả đào dại rồi!"
Thím kêu tôi xin nghỉ học, chúng tôi đi men theo đường núi về tìm. Đường về quả thực có mấy cây đào dại, trên cây chỉ lơ thơ vài quả cọc, bởi nếu mọc ở vách đá mới còn giữ được quả. Chúng tôi cùng lúc nhìn thấy trên thân cây đào có một vết gãy cành, dưới cây là vực sâu trăm thước.
Thím nhìn tôi rồi nói: "Chúng ta đi xuống khe vách đá tìm!" Tôi nói: "Thím, thím đừng doạ cháu...". Thím không nói năng kéo tôi đi xuống vách núi...
Mẹ nằm yên tĩnh dưới khe núi, những trái đào dại vương vãi xung quanh, trong tay mẹ còn nắm chặt một quả, máu trên người mẹ đã cứng lại thành đám màu đen nặng nề.
Tôi đau đớn tới mức ngũ tạng như vỡ ra, ôm chặt cứng lấy mẹ, gọi: "Mẹ ơi, Mẹ đau khổ của con ơi! Con hối hận đã nói rằng đào này ngọt! Chính là con đã lấy mạng của mẹ... Mẹ ơi, mẹ sống chẳng được hưởng sung sướng ngày nào..."
Tôi sát đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng của mẹ, khóc tới mức những hòn đá dại trên đỉnh núi cũng rớt nước mắt theo tôi.
Ngày 7/8/2003, một trăm ngày sau khi chôn cất mẹ, thư gọi nhập học dát vàng dát bạc của Đại học Hồ Bắc đi xuyên qua những ngả đường mẹ tôi đã đi, chạy qua những cây đào dại, xuyên qua ruộng lúa đầu làng, "bay" thẳng vào cửa nhà tôi.
Tôi gài lá thư đến muộn ấy vào đầu ngôi mộ cô tịch của mẹ: "MẸ, con đã có ngày mở mặt mở mày rồi, MẸ có nghe thấy không? MẸ có thể ngậm cười nơi chín suối rồi!".

Trang Hạ


Dịch từ nguyên bản tiếng Hoa

Tìm vào cảm xúc

Cảm xúc - đó là từ vựng duy nhất của riêng loài người!, Cảm xúc là điều duy nhất chúng ta có để khu biệt với thế giới hai chân và bốn chân. Ôi chân lí đơn giản thế mà mình mất 27 năm trên đời với nhận ra. Chúng ta sống trên thế giới này hoàn toàn phụ thuộc vào cảm xúc mà khách quan đem lại. Chẳng phải sống là quá trình khám phá và cảm nhận cảm xúc không: cảm xúc lần đầu tiên đến trường, cảm xúc bị điểm kém, cảm xúc hẹn hò, cảm xúc bị phản bội, cảm xúc lấy được người mình yêu, cảm xúc được làm cha.....Ai không có những cảm xúc đó là thiếu đi mất phần nhân loại trong mình. Bời vì không có gì của nhân loại mà lại xa lạ với tôi. Ai giàu cảm xúc thì người đó xứng đáng là quý tộc của xã hội. Ai nghèo nhất thế giới này, có phải là những người ăn xin không, không đó là những người sống đơn điệu một vài cảm xúc lặp lại đơn điệu. Vì thế sống có ý nghĩa là sống với cảm xúc phong phú, và cố gắng đừng lặp lại một cảm xúc nhất định. Một ngày sống với nhiều cảm xúc là một ngày sống có nhiều ý nghĩa hơn. Sống một cảm xúc là một ngày sống như gần chết rồi.
Chúng ta sống phụ thuộc vào cảm xúc quá nhiều. Thế giới xung quanh như thế nào hầu như do chúng ta cảm nhận và có xúc cảm của bản thân mang lại. Vì thế hai người sống cùng hoàn cảnh giống nhau, người này cảm thấy khổ, còn người kia cảm thấy sung sướng và thỏa mãn. Do đâu mà có sự khác nhau thế, do cảm xúc của chúng ta mà thôi.
Cảm xúc quan trọng thế, nhưng đa phần chúng ta đâu được sống đúng với cảm xúc của mình. Bức xúc với lãnh đạo cũng không dám nói vì sợ bị trù dập, đồng nghiệp sai không muốn phê bình sợ mất long, gặp cảnh sát giao thông ghét như nhà nông ghét cỏ mà vẫn phải có thái độ cung kính sợ sệt. Ội khổ con người quá!
Cảm xúc là quan trọng nhưng lí trí cũng quan trọng không kém. Chỉ ít người dùng lí trí điều khiển tốt cảm xúc của mình. Lí trí giúp chúng ta khách quan và không bị lệ thuộc vào cảm xúc nhiều. Có một lí trí tỉnh táo rất quan trọng!!! ( còn nữa)

50 Tác phẩm văn học đặc sắc nên đọc!

50 cuốn sách văn học cần đọc

1.Kinh Thánh (Phần đầu của Cựu ước - để hiểu về sự hình thành thế giới, và một trong bốn kinh Phúc Âm, the gospel, của Tân ước – về cuộc đời chúa Jesus). Có thể tìm mua bản tiếng Việt ở các nhà thờ.

2. Một cuốn Lịch sử thế giới, đủ cả cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại, đặc biệt phần cổ đại để hiểu các nền văn minh Ai Cập, Lưỡng Hà, Trung Quốc và Hy Lạp. Một cuốn sử Việt Nam. Có thể đọc Viêt Nam Lược Sử của Trần Trong Kim, hiện có bán ngoài hiệu sách..

3. Những nền văn minh thế giới, NXB Văn Hóa, 1999.

4. Tân Bách khoa Toàn thư dành cho tuổi trẻ, NXB Lao Động, cuốn sách giải đáp ngắn gọn hầu như tất cả các câu hỏi về thiên nhiên, xã hội, văn hóa…

5. Thần thoại Hy Lạp (nếu có thời gian đọc thêm Iliat va Ôđixê của Homer). Không đọc cuốn này và Kinh Thánh, không thể hiểu đầy đủ nghệ thuật phương Tây.

6. Nghìn lẻ một đêm, truyện cổ tích Arập.

7. Truyện cổ tích Anderson, Đan Mạch. (Hai cuốn này rất cần để phát triển tí tưởng tượng).

8. Đôn Kihôtê của Cervantes, Tây Ban Nha, tác phẩm được xem là hay nhất xưa nay của nhân loại.

9. Kịch Sêcxpia, những vở bi kịch vĩ đại như Hamlet, Otello, Romeo and Juliet, King Lear, Marbet …

10. Kinh Thư, của Khổng Tử. Cuốn này đọc từ từ, nghiền ngẫm và chiêm nghiệm, đặc biệt phần Trung Dung.

11. Chiến tranh và Hòa Bình, Tônxtôi, Nga.

12. Những người khốn khổ, Victo Huygô, Pháp.

13. Thằng ngốc (Gã khờ), của Đôxtôiepxki, Nga. Nên đọc thêm Tội ác và Trừng phạt.

14. Truyện ngắn Sêkhốp, Nga.

15. Truyện ngắn Môpaxăng, Pháp.

16. Truyện vừa Stefan Zweig, Áo.

27. Ơgêni Grăngđê, Banzăc, Pháp.

18. Cuốn theo chiều gió, Margaret Michel, Mỹ.

19. David Coperfield, hoặc Oliver Twist, Đickenx, Anh.

20. Hội chợ phù hoa, Thackeray, Anh.

21. Jên Erơ, Charlotte Bronte, Anh.

22. Đồi gió hú, Emily Bronte, Anh.

23. Thơ tình thế giới chọn lọc, (Triệu bông hồng) bản dịch Thái Bá Tân).

24. Evghêni Onêgin, tiểu thuyết thơ và truyện vừa của Puskin, Nga,

25. Liêu trai chí dị, truyện ma Bồ Tùng Linh, Trung Quốc.

26. Sử ký Tư Mã Thiên, Trung Quốc.

27. Tiềng rền của núi, hoặc Xứ tuyết, Kawabata, Nhật Bản.

28. Bố già, Mario Puzzô, Mỹ.

29. Truyện ngắn Pirandelo, Italia.

30. Tiếng chim hót trong bụi mận gai (Tiếng Anh: The thorn bird, phim Trở về Eden), Australia.

31. Ba chàng ngự lâm pháo thủ, A. Dumas, Pháp. (Có thể thay bằng Bá tước Mont Cristo của cùng tác giả).

32. Madam Bovary, Flaubert, Pháp.

33. Mối tình đầu, Turgenev, Nga.

34. Bình minh mưa, truyện ngắn, và Bông hồng vàng của Pauxtôpxki, Nga.

35. Truyện ngắn Ivan Bunin, Nga.

36. Tiếng gọi nơi hoang dã, và các truyện ngắn của Jack London, Mỹ.

37. Tom Soyer của M. Twain, Mỹ.

38. Không gia đình, Hecto Malô, Pháp.

39. Hoàng tử nhỏ, Saint Exuynbery, Pháp.

40. Bác sĩ Jivagô, (Vĩnh biệt tình em) B. Pasternac, Nga.

41. Nghệ nhân và Margareta, của Bungacôp, Nga.

42. Ngươi anh hùng thời đại, Lecmôntôp, Nga.

43. Truyện trinh thám Sherlock Holmes.

44. Truyện ngắn Andre Mauroir, Pháp.

45. Truyện ngắn O. Henry, Mỹ.

46. Hồng lâu mộng, Tào Tuyết Cần, Trung Quốc.

47. Một cuốn thể loại tiểu sử, như Tiểu sử ######ôlêông (thầy quên mất tên tác giả).

48. Phục sinh, tiểu thuyết của Tônxtôi.

49. Truyện ngắn Somerset Maugham, Anh.

50. Nhà thờ Đức Bà Paris của Victor Hugo.

Về văn học hiện đại , có thể bổ sung : Harry Potter , Mật mã Davinci , Biên niên ký chim vặn dây cót , Tốt-tô-chan cô bé bên cửa sổ , Rừng Nauy ...